Kin-á-ji̍t tú-á-hó tàu tiān-sī, khuànn tio̍h kheh-ka tiān-sī-tâi teh pò pîn-tong-kuān 六堆 hit-tah teh tsò kheh-uē ê tîm-tsìm-sik kàu-ha̍k.
Khuànn-tio̍h ū-kàu him-siān. In kheh-lâng-á tsng tsin-tsiànn tshuē kui-tīn-lâng piànn ji̍p-khì tsò, tshuē lâng jīn-tsin pian-kàu-tsâi, uē-tôo, iōng-sim lueh-khì tiâu-tsa 六堆 tsāi-tē ê bûn-huà, tshām tuā-tshù ê tshù-hiā beh án-nuá uē lóng-ū-kàu-tsim-tsiok.
Nā siông-sè kā khuànn, in ta̍k-ê lāu-su, hāu-tiúnn, sīm-tsì kuann-uân, lóng tsiok jīn-tsin teh siūnn kóng, bē-án-tsuánn hōo gín-á bô tsù-ì-tio̍h tse-sī tiat-piat iōng kheh-gí tsò ê, hōo gín-á ē-tàng tsiok tsū-jiân tîm-tsìm tī kheh-uē lāi-té, án-ne tuā-hàn liáu-āu m̄-tsiah ū-tsâi-tiāu tuì ka-tī ê bûn-huà ū tsin-tsiànn ê tsū-sìn.
Í-āu hia ê gín-á, tshut-mn̂g guā hn̄g lóng mā ē-kì-tit ka-tī sī 六堆 lâi ê kheh-lâng. Hit-tsūn, mā bô lâng ē tī-hia sái-jiō kóng “Sī-án-nuá lín 六堆 tio̍h it-tīng kóng kheh-uē, kám-bô guân-tsū-bîn?……”
Si̍t-tsāi iáu-siū, siūnn-bē-kàu kheh-lâng í-king tsò-kàu tsit-ê khám-tsām ah, lâng tsò-é-káu, Tâi-uân-lâng suah bô tsit-tsióng hok-khì. Tong-jiân m̄-sī Tâi-uân-lâng tsin-tsiànn “pàng-jiō tshiâu-sua bē-tsuè-tuì”, sī hia-ê tsìng-kheh bô-giàn tshuā-thâu, kam-guān ba̍k-tsiu-kim-kim kù-tsāi lí khì sí.
Jú-siūnn jú m̄-kam-guān. Tâi-uân-lâng tī li̍k-sú-siōng lâu-lo̍h hiah-tsē sin-khóo ê hueh-kuānn, lâu-lo̍h hiah-tsē Tâi-uân-kua thang-hó tshiùnn, ū sió-suat pò-tsuá ē-īng-tit tha̍k, tsóng-sǹg tsi̍t-kui-nî kau hōo “pún-thóo tsìng-khuân” lâi huānn, iā ū tiān-sī-tâi thang-hó khuànn ah. Kiat-kó, tíng-thâu suah ngē ta̍h-tòng-á, hit-ê tshàu-thâu-á īnn-tiúnn, khuànn lín Tâi-gí teh huat-tián, bo̍k-bîng-kî-biāu khì tò-tuānn, kóng siánn-mih kiann gāi tio̍h kî-tha tso̍k-kûn ê kám-tsîng, tshìn-tshái huē nn̄g-kú “Gí-giân sī ua̍h--ê”, “Kheh-gí mā-sī tâi-uân-uē”, tio̍h kā gí-giân huat-tián tiong-sim ê kè-uē tòng khài, kàn-lín-niâ.
Tíng-thâu nā án-ne teh phah-sǹg, ē-kha beh-ná-ē kánn tsò siánn? Tshām Tēnn Lē-kun to ē-īng-tit hōo hit-khoo kuánn lo̍h-lâi, lán ǹg-bāng ê bī-lâi beh-án-nuá kau-tiōng?
Soo--ê phah-sǹg bô siūnn-tio̍h, Tâi-gí tng-teh phû-thâu, kuí-tsa̍p-nî lâi m̄-bat ū tsit-ê sî-ki tshiūnn tsit-tsūn tsiah hó, ta̍k-ke lóng teh o̍h tâi-gí hām siá tâi-bûn. Tsit-siann ta̍k-ke phah-piànn lueh, bī-lâi ê tâi-uân, tsì-tsió bûn-huà-siōng lâi-kóng, tsua̍t-tuì kah hiān-sî bô-kâng-khuán.
Būn-tê sī, tsia-ê tâi-gí lâng má-siōng tio̍h-ê tú-tio̍h tsit-ê būn-tê: Lán sī siáng? “Tâi-uân-lâng”? “Hō-ló-lâng”? “Bân-lâm lâng”? Lán-ê kòo-hiong tsāi-ná-lí? Tshan-tshiūnn Tâi-lâm tang-pîng uá suann ê tsi̍t-kuá tsng-thâu, tī Âng Uî-jîn lāu-su ê tiâu-tsa lāi-té sī sú-iōng tâi-gí pí-lē siōng kuân ê sóo-tsāi, hia kám-ē-tang tsò “Tâi-uân-tsok”, “Tâi-uân-uē” ê tsng-thâu? Tsìng-hú kám-beh sîng-jīn?
Soo Tsing-tshiong lueh-koh ū-ki-huē tī tsit-ê li̍k-sú sî-ki, uī tsit-ê tso̍k-kûn khui tsi̍t-tiāu tsū-ngóo jīn-tông ê lōo, tsì-tsió tshiūnn guân-tsū-bîn hām kheh-lâng kâng-khuánn, sîng-jīn lí ê tso̍k-kûn tē-uī, hōo-lí tsi̍t-ê uí-uân-huē, tsún hôo-lí kiò “福佬委員會” mā ū khah-iânn bô, tān-sī i to bē-giàn, kan-na kiann hia kheh-lâng-á siūnn-khí, hāi i bô tsóng-thóng thang suán.
Nā-sī lán Tâi-uân-lâng ê “ngóo-tsok ì-sik” koh khah kiông leh, kám tio̍h tshiūnn tsit-má án-ne, beh kóng siánn-mih uē, beh siá siánn-mih jī, tō-koh kiann lâng bô-huann-hí? Tiō-sī tsìng-hú bô-iàu-ì, m̄-guān pàng tsu-guân, liân sîng-jīn lí sī tsit-ê tso̍k tō m̄-khíng, sòo-tsa̍p-nî lâi kan-na khò bîn-kan iú-tsì kho̍k-kho̍k-piànn. Būn-tê sī, nā tshām ngóo-tsok ê miâ to bô, phah-piànn sī uī-tio̍h siánn-mi̍h? Tâi-uân-lâng ê tsing-sîn hām bûn-huà, āu-pái beh khò siánn-mih kài-liām lâi senn-thuànn?
Guá m̄-kam-guān kan-ta tsò tsit-ê “Kóng Tâi-uân-uē ê Tâi-uân-lâng”, Tâi-uân-lâng ing-tong koh-ū Tâi-uân-lâng ê sann-khòo, tsia̍h-si̍t, tsong-kàu, gē-su̍t…… Jî-tshiánn, Tâi-uân-lâng tuà tó-uī? Hit-tah ê tsng-thâu kám-sī Tâi-uân-lâng ê tsng-thâu? Lí nā kheh-lâng tsng tuà kú, tsóng-sī ke-kiám ē-hiáu tsi̍t-nn̄g-kù kheh-gí, tān-sī tuà Tâi-uân tsng leh? Khióng-kiann tshām “Tsit-ê sóo-tsāi sio̍k-î Tâi-uân-lâng” ê siūnn-huat to bô, tse tio̍h-sî guá kóng ê tso̍k-kûn ì-sik.
Tong-jiân, 1990 nî-tāi í-āu, “Tâi-uân” nn̄g-jī tāi-piáu “Tiong-kok” í-guā ê sin kiōng-hô, sóo-í “Tâi-uân-lâng” sann-jī suah pìnn-tsò sió-khuá ngāi-gio̍h ngāi-gio̍h, m̄-ku guá mā bô-siánn iàu-kín, tsún beh kā-guá kiò-tsò “Hō-ló lâng” mā-hō (“Bân-lâm” tio̍h sian m̄-thang), lóng bô-iàu-kín ah, tān-sī tsì-tsió ài hōo lán tsit-ê tso̍k-kûn ê tē-uī ah!
Hia-ê tuā-kuann-hóo tiō-sī bē-giàn tsò, jú-kóng jú bô-nāi.
Guá koh lâi thui-tsiàn tsi̍t-tè iánn-phìnn, sī Soo tshàu-thâu 1994 hām Tân Tīng-lâm suán síng-tiúnn ê sî ê tsō-sè-buán-huē, tāi-khài 44:12 khai-sí :
Kóng li̍k-sú, kóng hiat-me̍h, kā lán phì-lūn tsó Lâm-hui ê oo-lâng kāng-khuán, hōo guā-lâi tsiá thún-ta̍h, suán-kí tsú-tê koh hō-tsò “Sì-pah-nî lâi tē-it tsiàn”, hit-tsūn ê tòng-guā tsi-tshî-tsiá, nā sio̍k Tâi-uân bîn-tso̍k ê, bián-kóng mā tsai-iánn ka-tī sī Tâi-uân-lâng, hia-ê li̍k-sú tō-sī lán ê li̍k-sú, lán-ê kiánn-sun mā-sī kâng tso̍k ê Tâi-uân-lâng. Tān-sī, in kám ē khì siūnn-tio̍h Jī-tsa̍p kuí nî í-āu, “Tâi-uân” ê ì-sù piàn ah, “Lán” sī siáng suah bô-lâng kóng ē tshing, tshām tâi-tíng hit-ê sîng-tam 400 nî li̍k-sú sú-bīng ê lu̍t-su, tsit-má tsò tuā-kuann tiō khai-sí kóng “Kheh-gí mā-sī Tâi-uân-uē”?
Suah-suah-khì, suî-tsāi tshàu-thâu-á án-tsuánn bú, suah-lo̍h-lâi tsit kui-nî, tsua̍t-tuì sī Tâi-gí lâng khai-sí tsáu-tshuē ka-tī sī siáng ê sî-ki, in tsò-kuann-ê bē-giàn tsò, lán Tâi-uân-lâng ka-tī lâi piànn. Tuì guá lâi-kóng, khuànn tshing “ngóo-tsok”, “thann-tso̍k” ê tsha-pia̍t, sī hiān-sî kiàn-li̍p tso̍k-kûn kài-liām siōng-kài iàu-kín ê tāi-tsì, sóo-í guá kuat-sim beh kiat-hun tio̍h tshuā Tâi-uân-lâng, senn-kiánn tiō senn Tâi-uân-kiánn, khiā-khí tō tuà Tâi-uân-tsng-thâu, tsì-tsió pó-liû Tâi-uân-tso̍k ê hueh-me̍h, tsiah-lâi thìng-hāu bī-lâi ngóo-tsok kak-tshénn, liáu-kái lán sī siánn-mih-lâng.
Ah nā kuè-khì tsit kui-nî, tsit-tiâu Tâi-uân-bîn-tso̍k li̍k-sú phò-tshuì ê tsuē-gia̍p, it-tīng ū Bîn-tsìn-tóng ê hūn.
